بەپێی ڕاگەیاندنی بەشی پەیوەندییە گشتییەکانی زانکۆی کوردستان، لە میانی بەڕێوەچوونی پانێڵی پسپۆڕانەی کۆبوونەوەی سەرۆکی زانکۆکانی ڕۆژئاوای وڵات کە بە میوانداریی زانکۆی ڕازیی کرماشان بەڕێوە چوو، هەنگاوێکی مێژوویی بۆ پاراستنی میراتی سروشتی و شارستانیی ئێران هەڵگیرا و بەڵگەنامەی دامەزراندنی «کۆنسێرتیۆمی زانکۆکانی زاگرۆس» لەلایەن سەرۆکی زانکۆکانی ناوچەکەوە واژۆ کرا.

زاگرۆس؛ بڕبڕەی پشتی بەردەوامیی ئێران
لە دەقی بەیاننامەی دامەزراندنی ئەم کۆنسێرتیۆمەدا، جەخت لەسەر پێگەی زاگرۆس کراوەتەوە کە لە دیاردەیەکی جوگرافی زیاترە. زاگرۆس وەک ژینگە-دایکی فەلاتی ئێران و بڕبڕەی پشتی سەقامگیریی کەشوهەوا و ئاوی وڵات، لە ماوەی هەزاران ساڵدا بسترێک بووە بۆ پێکهاتنی شارستانییەکان و پاراستنی هاوسەنگیی ژینگەیی. لەگەڵ ئەوەشدا، ئاستەنگە ئاڵۆزەکانی وەک لەناوچوونی دارستانەکان، ئاگرکەوتنەوەی بەردەوام، قەیرانی ئاو و خاک و کەمبوونەوەی خۆڕاگریی کۆمەڵگە خۆجێیەکان، هەڕەشە لەم ژینگە ژیانییە دەکەن. واژۆکەرانی ئەم بەڵگەنامەیە جەختیان کردەوە کە پاراستنی زاگرۆس هەڵبژاردن نییە، بەڵکو پێویستییەکی نیشتمانی و نێوان-نەوەیییە کە پێویستی بە تێپەڕبوون لە ڕوانگە بەشییەکان و گرتنەبەری نیگایەکی زانستی و گشتگیر هەیە.

کۆتاییهێنان بە کاری هاوتەریب بە تەوەری زانکۆکان
ئەزموونەکانی پێشوو دەریانخستووە کە نەبوونی مەرجەعێکی هاوئاهەنگی زانستی و پەرشوبڵاوی لە کارەکاندا، کاریگەریی سیاسەتەکانی کەم کردووەتەوە. هەر لەسەر ئەم بنەمایە، «کۆنسێرتیۆمی زانکۆکانی زاگرۆس» وەک وەڵامێکی زانستی و پێکهاتەیی دروست بوو تا توانستە زانکۆییەکان بە پرۆسەکانی بڕیارسازی و جێبەجێکردنی وڵاتەوە گرێ بدات.

ئەرکە شەشگەرەکان بۆ بووژاندنەوەی زاگرۆس
ئەم کۆنسێرتیۆمە ئەرکەکانی خۆی لە شەش تەوەری سەرەکیدا پێناسە کردووە کە بە دابەشکردنی کار بە شێوەی پسپۆڕانە لەنێوان زانکۆ ئەندامەکاندا (لەوانە زانکۆی کوردستان) بەدواداچوونی بۆ دەکرێت:
١. چاودێریی هۆشمەند: چاودێریی بەردەوام و داتا-تەوەری دۆخی ژینگە و دروستکردنی ڕوانگەی زانستی.
٢. بەڕێوەبردنی قەیران: پێشکەشکردنی ڕێکارە تەکنەلۆژییەکان بۆ کۆنترۆڵکردنی ئاگرکەوتنەوە و ئافەتەکان.
٣. پاراستنی فرەچەشنیی ژیانی: بووژاندنەوەی دارستان و شوێنە سروشتییەکان.
٤. بەڕێوەبردنی سەرچاوەکانی ئاو و خاک: بەرەنگاربوونەوەی زانستی لەگەڵ داماڵین و وێرانبوونی خاک.
٥. خۆڕاگریی کۆمەڵایەتی: بەتواناکردنی بژێویی کۆمەڵگە خۆجێیەکانی دانیشتووی زاگرۆس.
٦. مەرجەعیەتی ڕاوێژکاری: پشتیوانیی زانستی لە سیاسەتداڕشتنە نیشتمانی و ناوچەییەکان.

مۆدێلی حوکمڕانیی زانستی و دابەشکردنی کار
بەپێی بەڵگەنامە واژۆکراوەکە، ئەم کۆنسێرتیۆمە لەسەر بنەمای مۆدێلی «حوکمڕانیی زانستی» چالاکی دەکات. هەر زانکۆیەک بەپێی پۆتانسیەلە زانستییەکان و هەڵکەوتەی جوگرافیی خۆی، بەرپرسیارێتیی بەشێک لە ئەرکەکان لە ئەستۆ دەگرێت. سکرتارییەتی ئەم کۆنسێرتیۆمە لە زانکۆی ڕازی جێگیر دەبێت و ئەرکی هاوئاهەنگی و تۆڕسازی لەنێوان ئەنداماندا لە ئەستۆ دەگرێت.

داواکاریی زانکۆیان لە حکومەت
سەرۆکی زانکۆ ئەندامەکان لە کۆتاییی ئەم کۆبوونەوەیەدا، وێڕای ڕاگەیاندنی پابەندبوون بە هاوکاریی هەمەلایەنە، داوایان لە حکومەت و بەتایبەتی وەزارەتی زانست و ڕێکخراوی پاراستنی ژینگە کرد کە ئەم کۆنسێرتیۆمە وەک «باڵی زانستی و مەرجەعی پسپۆڕ» لە بواری زاگرۆسدا بە فەرمی بناسێنن و پشتیوانیی پێکهاتەیی پێویست بۆ گۆڕینی زانست بۆ کرداری جێبەجێکارانە دابین بکەن.