درباره گروه علوم زمین

تاریخچه

رشته زمین شناسی در سال 1388 در دانشگاه کردستان تاسیس  و از همان سال اقدام به جذب دانشجویان در مقطع  کارشناسی نموده است. در سال 1393 اولین دانشجویان در مقطع کارشناسی ارشد گرایش زمین شیمی وارد دانشگاه کردستان شدند.

چشم انداز

  1. تجهیز آزمایشگاهها و امکانات پژوهشی مرتبط برای ورود دانشجویان تحصیلات تکمیلی
  2. توسعه گرایشهای زمین شناسی متناسب با تخصص و بستر فراهم در گروه  در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری
  3. تجهیز آزمایشگاههای زمین شناسی برای مشارکت در پروژه های در حال ساخت و ارائه مشاوره و خدمات فنی ژئوتکنیکی کارگاهی و آزمایشگاهی
  4. انجام پژوهشهای زمین شناسی کاربردی و تحقیقاتی در منطقه با توجه به نیاز مندی های منطقه در سطح انجام پایان نامه های دانشجویان کارشناسی ارشد

پیام مدیر گروه

کردستان؛ موزه‌ای طبیعی از شگفتی‌های زمین‌شناسی و پلی میان زمین، توسعه و محیط زیست

با افتخار و مسرتی وافر، به عنوان مدیر گروه علوم زمین دانشگاه کردستان، این توفیق را دارم که شما را با گنجینه‌های بی‌نظیر زمین‌شناسی کردستان و قابلیت‌های علمی و پژوهشی گروه علوم زمین دانشگاه کردستان آشنا سازم. سرزمین کهن کردستان با تنوع خیره‌کننده و موقعیت منحصر به فرد زمین‌شناختی، بهره مندی از ذخایر عظیم معدنی و پدیده‌های تکتونیکی، یکی از جذاب‌ترین و در عین حال غنی‌ترین مناطق خاورمیانه برای پژوهشگران و دانشجویان علوم زمین محسوب می‌شود. گروه زمین‌شناسی دانشگاه کردستان با بهره‌گیری از این مزیت استراتژیک و پتانسیل بی‌نظیر، مأموریت خود را تربیت نسل جدیدی از زمین‌شناسان متعهد و خلاق قرار داده و در تلاش است که خود را به عنوان قطب علمی تحقیقات زمین‌شناسی در غرب کشور تثبیت کند.
​​​​​​​

چرا زمین شناسی در دانشگاه کردستان

   1 . موقعیت استثنایی زمین‌شناختی و ذخایر عظیم معدنی
  • کمربند طلای اپی ترمال قروه - تکاب:
    این کمربند طلایی که از مهم‌ترین مناطق معدنی خاورمیانه به شمار می‌رود، با ذخایر اپی‌ترمال با عیار بالا (در برخی نقاط تا 15 گرم در تن) و سیستم‌های هیدروترمال عمیق، فرصت‌های تحقیقاتی و اکتشافی بی‌نظیری را پیش روی دانشجویان و محققان قرار می‌دهد.
  • کمربند طلای کوهزایی سقز – سردشت - پیرانشهر:
    این کمربند یکی از مهمترین کمربندهای طلای کوهزایی خاورمیانه به شمار می‌رود و با نشانه‌های متنوعی از کانی‌سازی طلا و ساختارهای مناسب برای تشکیل کانسارهای سولفید توده ای، نیازمند مطالعات اکتشافی سیستماتیک است که گروه ما به طور جدی بر روی آن متمرکز شده است.
  • کمربند اسکارن آهن قروه – بیجار - سقز:
    این کانسارهای اسکارنی با ذخایر قابل توجه (برآورد اولیه بیش از 50 میلیون تن) و عیار آهن 45 تا 60 درصد، همراه با عناصر با ارزشی مانند کبالت و مولیبدن، از دیگر زمینه‌های تحقیقاتی مهم گروه علوم زمین دانشگاه کردستان محسوب می‌شوند.
  • رخداد کانسارهای بوکسیت – لاتریت:
    رخداد مجموعه ای از اندیس های کوچک بوکستی در کردستان زمینه مساعدی را برای پژوهشگران و دانشجویان دانشگاه کردستان جهت بررسی تغیرات دیرینه اقلیم و اکتشاف فلزات حیاتی (از جمله لیتیم، گالیم، اسکاندینیم و عناصر نادر خاکی) را فراهم کرده است.
    ۲. چالش‌های محیط‌زیست و زمین‌پزشکی
  • بررسی آلودگی‌های ناشی از فلزات سنگین (آرسنیک، جیوه، سرب) در مناطق معدنی و اثرات آن بر اکوسیستم‌های محلی.
  • پژوهش در زمینه زمین‌پزشکی (Medical Geology) و ارتباط بین ژئوشیمی محیطی و سلامت جوامع انسانی.
  • مطالعه منابع آب آلوده و راهکارهای کاهش اثرات سمیت فلزات بر کشاورزی و سلامت عمومی.
    ۳. ژئوتوریسم و توسعه پایدار
  • غارهای شگفت‌انگیز

  • غار کرفتو: با معماری چهار طبقه‌ای و طول ۱۲ کیلومتر، یکی از نمونه‌های نادر غارهای دستکند باستانی.
  • غار سهولان: با دریاچه‌های داخلی و ستون‌های استالاکتیت و استالاگمیت چشمگیر، از جاذبه‌های طبیعی منحصربه‌فرد.
  • غار قوری‌قلعه: عمیق‌ترین غار آبی خاورمیانه با سیستم هیدروژئولوژی پیچیده و مناظر زیرزمینی خیره‌کننده.
  • دریاچه‌ها و سراب‌های طبیعی

  • دریاچه زریبار (مریوان): تنها دریاچه آب شیرین طبیعی در کردستان با اکوسیستم غنی و پرندگان مهاجر، مقصدی ایده‌آل برای طبیعت‌گردی و اکوتوریسم.
  • سراب قروه: چشمه‌ای جوشان با آب زلال و فضای سبز اطراف که به عنوان یکی از زیباترین سراب‌های غرب ایران شناخته می‌شود.
  • تخت سلیمان تکاب: مجموعه تاریخی-طبیعی با دریاچه‌ای اسرارآمیز و رسوبات آهکی منحصربه‌فرد که به عنوان میراث جهانی یونسکو ثبت شده است.
  • توسعه ژئوپارک ها 

  •  امکان ایجاد ژئوپارک‌های ملی و بین‌المللی با هدف پیوند میان زمین‌شناسی، تاریخ و صنعت گردشگری پایدار.
     4. ویژگی‌های زمین‌شناسی منحصر به فرد
  • زون سنندج-سیرجان:
    این زون ساختاری که یکی از پیچیده‌ترین زون‌های زمین شناختی کمربند آلپ - هیمالیا محسوب می‌شود، با شواهد واضح فرورانش و برخورد صفحه‌ای، گسترش سنگ‌های دگرگونی و وجود گسل‌های عمیق، موضوع تحقیقات بسیاری از پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد و پسا دکتری در گروه ما بوده است.
  • ماگماتیسم و دگرگونی:
    توده‌های نفوذی گرانیتوئیدی، پدیده‌های متاسوماتیسم و سیستم‌های هیدروترمال در این منطقه، فرصت‌های مطالعاتی ارزشمندی را برای محققان جوان فراهم می‌آورد.
    5. منابع آبی و مدیریت بحران
  • مطالعه‌ی آب‌های زیرزمینی، رودخانه‌های خروشان،  تعادل اکوسیستم‌های کوهستانی در راستای توسعه‌ی پایدار و چالش‌های ناشی از تغییرات اقلیمی و فعالیت‌های انسانی
     6. امکانات
  • آزمایشگاه مرکزی مجهز به دستگاه‌های SEM-EDS و XRD
  • آزمایشگاههای تحقیقاتی هیدروژئوشیمی، مهندسی زمین شناسی، کانی شناسی و جداسازی کانی های سنگین
  • دانشگاه کردستان دوره‌های میدانی پیشرفته در حوزه اکتشاف معدن، تهیه نقشه های زمین شناسی، بررسی آلودگی‌های زیست‌محیطی. پدیده های تکتونیکی، استراتیفگرافی و آشنایی با نرم افزارهای GIS, Datamine, RockWork برگزار می کند که صلاحیت شغلی فارغ التحصیلان را ارتقا می‌دهد.

اهداف

 1. مأموریت اصلی
تربیت نیروی متخصص و تولید دانش کاربردی در حوزه‌های زمین‌شناسی، اکتشاف منابع معدنی، مدیریت مخاطرات طبیعی، مدیریت منابع آب با تمرکز بر پتانسیل‌های منحصربه‌فرد کردستان و تبدیل شدن به قطب علمی برتر در پژوهش‌های زمین‌شناسی کاربردی در سطح منطقه و مشارکت در حل چالش‌های محیطی و معدنی.

۲. اهداف کلان
الف. پژوهش‌های راهبردی

  • مطالعه سیستماتیک کمربندهای معدنی طلا (قروه-تکاب، سقز-سردشت) و اسکارن های آهن (قروه-بیجار-سقز)

  • پتانسیل یابی ذخایر استراتژیک فلزات حیاتی (REE, Li, Ga, Sc)

  • بررسی ژئوتوریسم و توسعه پایدار )غارها، دریاچه‌ها، ژئوپارک‌ها( به عنوان محور اشتغال‌زایی و حفاظت از میراث زمین‌شناختی.

  • پژوهش در زمینه زمین‌پزشکی و کاهش آلودگی فلزات سنگین در مناطق معدنی کردستان.

  • توسعه پژوهش‌های میان‌رشته‌ای در حوزه‌های نفت، آب، و معدن با همکاری صنعت.

ب. آموزش تخصصی

  • برگزاری دوره‌های میدانی در مناطق شاخص (، کانسارهای طلا ساریکونی و آهن شهرک، سد چراغ ویس، دریاچه زریبار، غار کرفتو، کانی گراوان و....) برای مهارت‌افزایی دانشجویان.

  • تربیت فارغ‌التحصیلان مسلط به نرم‌افزارهای (GIS, Datamine, RockWorks) و روش‌های آزمایشگاهی (SEM-EDS, XRD, Fluid Inclusion).

ج. خدمات اجتماعی

  • همکاری با صنعت در زمینه اکتشاف و استخراج معادن

  • همکاری با صنعت در مدیریت منابع آب و بحران‌های زیست‌محیطی ناشی از تغییرات اقلیمی و آلودگی های معدنی

  • توسعه پایگاه داده‌های عمومی برای اطلاع‌رسانی مخاطرات زمین‌شناختی (زلزله، رانش زمین) در منطقه.


۳. مزیت‌های رقابتی گروه

  • دسترسی مستقیم به میدان‌های مطالعاتی بین‌المللی:

    • کمربند طلای قروه-تکاب-سقز (با عیار تا ۱۵ گرم در تن)

    • غارهای کارستی (قوری‌قلعه، سهولان) به عنوان آزمایشگاه طبیعی.

  • امکانات پیشرفته:

    • آزمایشگاه‌های هیدروژئوشیمی و جداسازی کانی های سنگین.

    • دستگاه‌های SEM-EDS و XRD برای تحلیل ذخایر معدنی.

  • همکاری با نهادهای ملی و بین‌المللی:

    • پروژه‌های مشترک با سازمان زمین‌شناسی و شرکت‌های معدنی.


۴. چشم‌انداز بلندمدت

  • تبدیل کردستان به قطب تحقیقاتی کانسارهای کوهزایی، اپی‌ترمال و اسکارن در خاورمیانه.

  • ایجاد ژئوپارک جهانی با محوریت غارها و دریاچه‌های منحصربه‌فرد.

  • توسعه مرکز تخصصی زمین‌پزشکی برای پایش سلامت جوامع محلی.


گرایش های تخصصی: گرایش کارشناسی ارشد زمین شیمی
جایگاه گروه در دانشکده:
زمینه های فعالیت علمی و پژوهشی گروه:

  • زمین‌شناسی اقتصادی با تاکید بر اکتشاف و منشاء کانی های خاکی کمیاب، لیتیم، گالیوم و اسکاندیم در کانسارهای بوکسیت،
  • ژئوشیمی با تاکید بر ژئوشیمی ایزوتوپی و ماگماتیسیم همراه با مدل سازی پهنه سنندج-سیرجان
  • هیدروژئولوژی و کیفیت منابع آب
  • بایواستراتی گرافی، ارزیابی سنگ منشاء نفت،
  • زمین‌پزشکی با تاکید بر آلودگی‌های ناشی از فلزات سنگین (آرسنیک، جیوه، سرب) در مناطق معدنی و اثرات آن بر اکوسیستم‌های محلی
  • زمین شناسی مهندسی با تاکید بر ژئوتکنیک و ژئوهازارد
​​​​​​​
تعداد دانشجویان مقطع کارشناسی
تعداد دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد
تعداد دانشجویان مرد
تعداد دانشجویان زن
تعداد اعضای هیات علمی
تعداد آزمایشگاه