لقمان ملکی

جنس Acanthobothrium بزرگترین جنس راسته‌ی Onchoproteocephalidea با 211 گونه معتبر است. این جنس دارای پراکندگی جهانی بوده و در اکثر مناطق جغرافیایی آبی یافت می‌شود و بیشتر سفره‌ماهیان و کوسه‌ماهیان را انگلی می‌کند. در این مطالعه، نمونه برداری از سفره‌ماهیان خانواده Dasyatidae که بیشترین تنوع نمونه مربوط به Himantura بوده، انجام شده‌است. نمونه‌ها توسط کشتی و تور ترال به عنوان صید‌های همراه با ماهی‌ها و صیدهای خوراکی در خلیج فارس و دریای عمان گرفته ‌شده‌‌اند. بعد از جداکردن سفره‌ماهی‌ها، روده آن‌ها شکافته و انگل‌ها در الکل 70 درصد فیکس شدند، کرم‌ها بعدا در آزمایشگاه دانشگاه کردستان با استفاده از رنگ هماتوکسلین دلافیلد برای مطالعه مورفولوژیکی رنگ‌آمیزی ‌شده‌اند و برخی نمونه‌های کامل با میکروسکوپ الکترونی نگاره عکس‌برداری شدند. در این مطالعه، گونه‌های متفاوتی مشاهده‌ شد که چهارگونه آن جدید بودند که دو گونه آن انگل‌های Himantura sp1، یک گونه آن انگل Himantura sp2و گونه دیگر انگل میزبان Himantura imbricata بود. گونه‌های جدید در صفاتی مانند اندازه بدن، طول قلاب‌ها، تعداد بندها، تعداد بیضه‌ها و شکل کیسه سیروس از سایر گونه‌های قبلا توصیف شده، متمایز بودند.

دوزیستان علی الخصوص قورباغه‌ها از مهم‌ترین جانوران موجود در اکوسیستم بوده که میزبان بسیاری از ویروس‌ها، باکتری ها و انگل‌ها می‌باشند. بیش از 32 گونه کرم انگلی از دوزیستان بی‌دُم در اقلیم ایران به ثبت رسیده است که بیشترین تنوع آن مربوط به ترماتودهای دیژن می‌باشد. این مطالعه به شناسایی و بررسی فون انگلی قورباغه‌های دریاچه‌ی زریبار و اطراف آن در شهرستان مریوان و تحلیل اکولوژیکی آنها می پردازد. در این مطالعه، 47 عدد قورباغه از دو گونه‌ی قورباغه‌ی آبی لوانت، Pelophylax bedriagae (n=46) و قورباغه‌ی درختی، Hyla savignyi (n=1) از 7 ایستگاه در اطراف شهرستان مریوان از اواخر خرداد تا اواسط مرداد 1402 جمع‌آوری شدند. اندام های مختلف قورباغه ها از نظر آلودگی به کرم‌های انگلی مورد جستجو قرار گرفت و انگل های جدا شده، از لحاظ مورفولوژیکی برای تعیین گونه مورد بررسی قرار گرفتند. چهار گونه از انگل‌های دیژنDiplodiscus subclavatus, Pleurogeniodes medians, Haplometra cylindracea و Gorgodera sp. شناسایی و همچنین دو گونه از انگل‌های کرمی نماتود متعلق به دو جنس، Rhabdias و Parapharyngodon یافت شدند. بیشترین درصد و شدت آلودگی مربوط به نماتود Parapharyngodon در رکتوم قورباغه با 4/67% و 6/8 بود. این دومین مطالعه مربوط به انگل‌های قورباغه‌ها در استان کردستان می‌باشد که صورت گرفته است.

خلیج فارس و دریای عمان در جنوب کشور ایران علاوه بر موقعیت استراتژیکی آن از جمله ارتباط با دریاهای آزاد، زیستگاه انواع آبزیان از جمله ماهیان غضروفی می‌باشد.گروهی از این ماهیان، گونه گیتار ماهی لکه دار از جنس Rhinobatos، خانواده Rhinobatidae و راسته‌ی Rhinopristiformes می‌باشد. در یک مطالعه مطالعاتی در سال 1395 با کمک صیادان جنوب، 20 عدد گیتار ماهی لکه دار در دریای عمان صید شد و محتویات روده مارپیچی آن‌ها به منظور بررسی انگل‌های موجود در روده آن‌ها با فرمالین 10% تثبیت شد و در ظروف‌های در بسته مخصوص آماده انتقال به آزمایشگاه شد و در آزمایشگاه بیوسیستماتیک جانوری دانشگاه کردستان، انگل ها جدا شده و در الکل 70% در ویال‌های مخصوص نگهداری شد. برای این کار تحقیقی، گونه‌ای از این انگل‌ها که اندازه کوچک (کم‌تر از نیم سانتی‌متر)، تعداد بندهای کم و قسمت قدامی (اسکولکس) منحصر به فرد داشتند در زیر میکروسکوپ نوری جدا شده و برای کار تحقیقی مورد نظر آماده شد. در مرحله دوم 31 نمونه از انگل‌ها برای تهیه لام شیشه‌ای و مطالعه با میکروسکوپ نوری و آماده کردن نمونه‌هایی از اسکولکس برای مطالعه میکروسکوپ الکترونی طبق دستور العمل لازم تهیه شد و پس از تهیه عکس‌های مورد نظر مطالعه اجزای آناتومی بندهای بدن و آرایش و نظم سپتوم‌ها و لوکولوس‌های موجود در بوتریدی اسکولکس و مقایسه آن با نمونه های کشف شده قبلی، منجر به کشف یک گونه جدید از جنس Stillabothrium شد. گونه جدید به نام Stillabothrium n. sp. از لحاظ آناتومی پروگلوتید و آرایش بوتریدی اسکولکس با جنس ها و گونه‌های موجود و مشابه مقایسه شد. با توجه به ویژگی‌هایی از جمله وجود سپتوم‌ها و لوکولوس‌های بوتریدی، دارا بودن لوکولوس قدامی به جای اندام آپیکال در اسکولکس و همچنین تعداد سپتوم‌های طولی در ناحیه خلفی بوتریدی به تعداد زوج، مشخص شد که نمونه مورد نظر مربوط به جنس Stillabothrium می‌باشد. در مرحله بعد داده‌های تهیه شده از آناتومی پروگلوتید و اجزای اسکولکس نمونه مورد تحقیق و تطبیق و مقایسه آن با 13 گونه کشف شده قبلی جنس Stillabothrium نشان داد که گونه مورد تحقیق با تمام گونه‌های قبلی متفاوت است، از جمله دلایل قطعی آن می‌توان به میانگین تعداد بیضه‌ها که گونه‌های قبلی بیشتر و یا کمتر از این میانگین بیضه داشتند و وجود سپتوم‌ها و لوکولوس‌های منحصر به فرد که با بقیه گونه‌ها متفاوت بود، اشاره کرد.

آبزیان اکوسیستم های آبی همیشه در معرض تهدید عوامل مختلف طبیعی و غیر طبیعی قرار دارند. در این میان انگل ها از جمله عوامل طبیعی هستند که در موارد بسیاری موجب کاهش نسل ماهیان می شوند. تاکنون مطالعات متعددی بر روی انگل های اردک ماهی صورت گرفته است. در ایران نیز گزارش هایی در مورد شیوع آلودگی های انگلی در اردک ماهی وجود دارد که تمرکز اصلی آن ها بر روی مناطق شمال کشور است. در تحقیق حاضر، تلاش شد تا انگل های کرمی اردک ماهی دریاچه ی زریوار مریوان جداسازی و با استفاده از روش های ریخت شناسی و مولکولی مورد شناسایی قرار گیرد. نمونه برداری از اردک ماهی (Esox locius) دریاچه زریوار مریوان طی سال های 1399 و 1400 انجام شد. اطلاعات زیست سنجی نمونه ها شامل طول، وزن و جنسیت ثبت شد. سپس ماهی تشریح و روده آن جدا شد. روده در جهت طولی باز شد و به سه قطعه تقسیم گردید و زیر میکروسکوپ تشریح به هدف یافتن کرم های احتمالی داخل روده مورد جستجو قرار گرفت. دو نمونه به طور تصادفی از نماتودهای یافت شده برای آنالیز مولکولی و شناسایی گونه انتخاب شدند و واکنش زنجیره ای پلیمراز (PCR) برای تکثیر نواحی ITS1، 5.8S و ITS2 از DNA ریبوزومی (rDNA) انجام شد. درصد آلودگی اردک ماهی زریوار به کرم نواری 17% بود. آلودگی در اردک ماهی های نر بیشتر از ماده بود. همچنین بیشترین میزان درصد آلودگی در فصل بهار و کمترین میزان در زمستان ثبت شد. طول و وزن ماهی ها نیز تا حدی بر درصد آلودگی تاثیرگذار بود. شدت آلودگی ماهیان به انگل 1/1 ± 42/0 عدد بود. این شاخص نیز در جنس نر بیشتر از ماده بود. در فصل بهار شدت آلودگی نسبت به فصول دیگر بیشتر بود. شدت آلودگی در ماهیان آلوده 7/1 ± 47/1 برآورد شد. این شاخص هم در جنس نر بیشتر از ماده ها بود. شدت آلودگی در ماهیان مبتلا به انگل در فصل تابستان بیشتر از سایر فصول بود. نتایج ارزیابی مورفولوژی و مولکولی انگل های جداسازی شده نشان داد که نماتود مشاهده شده، Raphidascaris acus مید باشد. در تحقیق حاضر علاوه بر اینکه آلودگی اردک ماهی با انگل Raphidascaris acus در دریاچه ی زریوار مریوان برای اولین بار گزارش می شود. با توجه به اینکه اردک ماهی یک ماهی وارداتی از شمال کشور به دریاچه بوده، این انگل هم همراه ماهی وارد دریاچه شده و یک انگل وارداتی محسوب شده که امکان سرایت به سایر گونه های دیگر ماهی هم وجود دارد.

دوزیستان میزبان انواعی از پاتوژن ها مانند باکتری ها، ویروس ها، قارچ ها و کرم های انگلی می باشند. بیش از 32 گونه انگل از دوزیستان بدون دم در ایران ثبت شده است، شناخته شده ترین انگل دوزیستان مربوط به ترماتودهای دیژن می باشد. هدف اصلی از انجام این پایان نامه، مطالعه تنوع زیستی انگل های مربوط به قورباغه های اطراف سنندج می باشد. در این مطالعه، 54 عدد قورباغه از دوگونه شامل Pelophylax bedriagae و Rana macrocnemis از 10 ایستگاه اطراف شهر سنندج از نظر آلودگی به کرم های انگلی از مهر 1399 تا تیر 1400مورد بررسی قرار گرفتند. این انگل ها از لحاظ ریخت شناسی، میکروسکوپ الکترونی نگاره و مولکولی مورد شناسایی قرار گرفتند. چهار گونه انگل های دیژن با نام Gorgodera asiatica، G. varsoviensis، Haematoloechus similis و Pleurogenoides sp. جمع آوری شدند. علاوه بر دیژن ها، یک گونه اکسیور با شدت آلودگی بالا در انتهای روده (کولون) قورباغه در همه ایستگاه ها یافت شد. بیشترین درصد آلودگی مربوط به کرم لوله ای با 80% بود، در میان دیژن ها بیشترین درصد قورباغه های آلوده مربوط به Pleurogenoides sp. می باشد.گونه Pleurogenoides با عنوان Pleurogenoides sp. مشخص شد. ویژگی های ریخت شناسی و مولکولی این گونه با جزئیات مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل تبار شناسی با استفاده از ژن S28 انجام گرفت. این مطالعه اولین مطالعه مولکولی روی انگل های قورباغه در ایران می باشد. بسیاری از مطالعات که در ایران و بسیاری از کشورهای منطقه انجام شده نیازمند بررسی های بیشتری برای تعیین هویت دقیق گونه ها است.

جنس Acanthobothrium Blanchard, 1848 بزرگترین جنس در راسته Onchoproteocephalidea با 205 گونه معتبر می باشد. تنوع جغرافیایی و میزبانی آن هم قابل مقایسه با سایر جنس های این راسته نیست به این معنی که دارای پراکنش جهانی بوده و در اکثر راسته های سفره و کوسه ماهیان انگلی می شوند. در مطالعه کنونی، 60 نمونه از سفره ماهیان برقی از دو گونه Torpedo panther وTorpedo sinispersici از آب های جنوبی ایران جمع آوری شد. نمونه برداری در سال 1397 با استفاده از تور ترال انجام شد. کرم های نواری از روده مارپیچی سفره ماهیان جدا و در فرمالین و بعداً در الکل 70% فیکس شدند. کرم ها با استفاده از رنگ هماتوکسیلین دلافیلد برای مطالعه مورفولوژیکی رنگ آمیزی شدند و برخی نیز با میکروسکوپ الکترونی نگاره عکس برداری شدند. دو گونه جدید Acanthobothrium در این مطالعه نامگذاری و توصیف شدند. Acanthobothrium sarii n. sp. گونه ای متعلق به دسته 1 و 8 از سیستم دسته بندی گونه های این جنس بوده که دارای طول کل کمتر از 15 میلی متر، بندها کمتر و بیشتر از 50 عدد، تعداد بیضه کمتر از 80 عدد و با تخمدان متقارن می باشد. این گونه به وسیله ترکیبی از صفات مانند طول کل، اندازه قلاب، موقعیت منفذ جنسی و حالت apolysis از سایر گونه های Acanthobothrium متمایز می شود. Acanthobothrim balochi n. sp. گونه ای بزرگ متعلق به دسته 4 و 5 از سیستم دسته بندی گونه های Acanthobothrium با طول کل بیش از 15 میلی متر، تعداد بندها بیشتر از 50، کمتر و بیشتر از 80 بیضه و تخمدان متقارن می باشد. این گونه هم به وسیله ترکیبی از صفات ریختی مانند طول کل، اندازه قلاب و از سایر گونه های این جنس در دسته های خود تفکیک می شود. با این دو گونه تعداد گونه های Acanthobothrium موجود در خلیج فارس و دریای عمان به 14 گونه می رسد و تعداد گونه های موجود در جنس Torpedo نیز به 4 گونه افزایش پیدا می-کند. تنوع واقعی این جنس به نظر می رسد با نمونه برداری از میزبان های دیگر بیشتر مقدار کنونی باشد.

کرم های نواری یکی از رده های کرم های پهن بوده که همگی دارای زندگی انگلی می باشند. کرم های نواری بالغ در روده مارپیچی مهره داران زندگی می کنند. ماهیان غضروفی یکی از مهمترین میزبان های کرم های نواری با بیش از 1000 گونه می باشند. این مطالعه به بررسی تنوع کرم های نواری جنس Uncibilocularis از elasmobranchs خلیج فارس و دریای عمان پرداخت. تعداد 200 نمونه از ماهیان غضروفی از 6 گونه متعلق به 4 جنس از خانواده Dasyatidae از سواحل ایرانی خلیج فارس و دریای عمان به روش های مختلف صید شدند. در محل نمونه برداری، بخش میانی شکم ماهیان برش داده شده و نمونه ها از روده مارپیچی جدا در آزمایشگاه برای مطالعات ریخت شناسی با استفاده از رنگ هماتوکسی_دلافیلد رنگ آمیزی و لام های آماده شده با میکروسکوپ نوری بررسی شدند و تعدادی از نمونه ها هم برای میکروسکوپ الکترونی(SEM) انتخاب شدند. یک گونه جدید از جنس Uncibilocularis توصیف شد. این کرم از دو گونه Pastinachus sephen و Maculabatis arabica جدا شد. Uncibilocularis moeini n. sp. دارای اسکولکسی بزرگ با 4 بوتریدی که هر بوتریدی به 2 لوکولوس توسط یک غشا تقسیم می شود. این گونه توسط ترکیبی از صفات ریختی مانند طول کل، تعداد بیضه ها، تعداد پروگلوتید، طول قلاب، بیشترین عرض بدن و موقعیت منفذ جنسی از سایر گونه های این جنس متمایز بود. این گونه همچنین با 7 گونه معرفی شده از هند با وجود توصیف ضعیف و بنابراین نامعتبر بودن گونه ها آن مقایسه شد. با گونه توصیف شده در این مطالعه، تعداد کل گونه های جنس Uncibilocularis به 6 گونه رسید. وضعیت میزبانی گونه های این جنس با توجه به مشخص شدن وضعیت تاکسونومیک سفره ماهیان گزنده مشخص شد.

در یک سفر علمی که در سال 1395 با کشتی شیلاتی فردوس 1 به سواحل شمالی دریای عمان انجام شد 20 نمونه از گیتار ماهی لکه دار Rhinobatos punctifer صید شدند. تشریح روده ماریچی این سفره ماهی (ماهیان غضروفی) به کشف یک جنس و گونه جدید از کرم های نواری راسته Rhinebothriidea منجر شد. Duolabiobothrium n. gen. به عنوان یک جنس از rhinobothrid ها به علت عدم وجود بیضه پس-واژنی و کیسه سیروس خمیده به سمت خلفی بند و شکل فولیکول های زرده از گیتار ماهی لکه دار Rhinobatos punctifer ساحل نزدیک چابهار توصیف می شود. این جنس به علت نداشتن ساقه بوتریدی و لوکولوس های سطحی منحصر به فرد و خاص بوده، در عوض دارای بوتریدی کروی و کیسه ای شکل ثابت و بدون ساقه می باشد و با هیچ کدام از 26 جنس راسته مشابهتی نشان نمی دهد. جنس جدید با عدم جهت دهی قدامی-خلفی بوتریدی، بادکش راسی و مزورینکوس و مماس بودن فولیکول های زرده با تخمدان با توصیف خانواده Rhinebothriidae سازگار می باشد. جنس جدید گونه جدید Duolabiobothrium kiavashi n. g., n. sp. هم با استفاده از ویژگی های ریخت شناسی اسکولکس و استروبیلا و الگوی میکروتریش های سطح اسکولکس توصیف شدند. مشاهده شد که اسکولکس این گونه جدید دارای ویژگی جالبی است که در هیچکدام از گونه های کرم نواری تاکنون مشاهده و گزار نشده است و آن این است که بندهای آزاد تخم ها را به داخل بوتریدی کیسه ای شکل تزریق می کنند و اسکولکس از آنها نگهداری می کند. با این ویژگی منحصر به فرد تاکسون جدید، اسکولکس علاوه بر چسبیدن درای کارکرد دیگری هم می باشد. با این گونه، تعداد گونه های توصیف شده Rhinebothriidea به 5 گونه و 2 جنس (اولین جنس توصیف شده Rhinebothrium) افزایش می یابد.

این مطالعه به بررسی تنوع کرم های نواری که انگل روده مارپیچی سفره ماهی بینی گاوی عمان،Rhinoptera jayakari Boulenger از دریای عمان بودند، پرداخت. تعداد هشت سفره ماهی از آب های ایرانی دریای عمان با استفاده از کشتی شیلاتی فردوس 1 صید شد. نمونه ها برای مطالعات ریخت شناسی با استفاده از هماتوکسیلین-دلافیلد رنگ آمیزی و تعدادی نمونه نیز برای SEM انتخاب شدند. سه گونه جدید از جنس Duplicibothrium توصیف شدند. گونه های این مطالعه در صفاتی مانند شکل اسکولکس و تعداد لوکولوس های روی بوتریدی، طول کل، تعداد بیضه ها، توزیع کسیه زرده از گونه های قبلی متمایز بودند. مهمترین تفاوت های گونه های جدید با سایر گونه های این جنس مطابق زیر می باشد. Duplicibothrium n. sp.1 در نداشتن سفالیک پدانکل شبیه D. paulum است اما با دو گونه دیگر بنام های D. minutum و D. cairae که دارای سفالیک پدانکل هستند متفاوت است. گونه جدید با دارا بودن بوتریدی گلابی شکل و کوتاه با D. pualum با بوتریدی دراز و بیضی شکل متفاوت است. Duplicibothrium n. sp.2 از گونه های Duplicibothrium n.sp.1 و D. paulum با داشتن سفالیک پدانکل متمایز می شود. تعداد لوکولوس ها در ردیف خلفی در گونه جدید دوم (6) از D. cairae و D. minutum (7) متفاوت است. Duplicibothrium n. sp.3 گونه ای دارای سفالیک پدانکل است برخلاف Duplicibothrium n. sp.1 و D. paulum، اما تعداد لوکولوس های ردیف خلفی (5) کمتر از گونه های Duplicibothrium n. sp.2 (6)، D. cairae (7) و D. minutum (7) می باشد. با گونه های توصیف شده در این مطالعه، تعداد کل گونه های Duplicibothrium به شش گونه رسید. دامنه پراکنش جغرافیایی این جنس که قبلا محدود به اقیانوس اطلس و آرام بود گسترش یافت و به اقیانوس هند غربی هم رسید.

ماهیان استخوانی از جمله میزبان های کرم های نواری بوده که هفت راسته از 19 راسته کرم های نواری با بیش از 460 گونه را در خود جای داده اند. هدف از این مطالعه بررسی ویژگی های مورفولوژی و مولکولی کرم های نواری در ماهیان آب شیرین حوضه ی قشلاق و گاورود در جنوب استان کردستان می باشد. در این مطالعه 470 عدد ماهی از نه گونه شاملCapoeta damascina ،Capoeta trutta، Hypophthalmychthys molitrix، Barbus lacerta، Alburnus mossulensis، Squalius cephalus، Garra ruffa، Carassius suratus وCiprinion tenuiradius از پنج ایستگاه رودخانه و سد قشلاق، سد گاوشان، رودخانه گاورود و رودخانه نایسر از نظر آلودگی انگلی به کرم های نواری مورد بررسی قرار گرفتند. نمونه برداری از مهر سال 1395 تا اسفند 1396 انجام گرفت. شناسایی با استفاده از داده های ریختی، میکروسکوپ الکترونی و مولکولی انجام شد. دو گونه کرم نواری بنام های Khawia armeniaca از روده ی ماهیان Capoeta damascina، Capoeta trutta، Carassius suratus، Alburnus mossulensis و Squalius cephalus و Schyzocotyle acheilognathi از روده ی ماهیان Barbus lacerta و Squalius cephalusجداسازی شد. نمونه های راسته ی Caryophyllidea از لحاظ ویژگی های ریختی مانند شکل تخمدان، اسکولکس و پراکنش غدد زرده منطبق با K. armeniaca بودند. تجزیه و تحلیل تبارشناسی با استفاده از دو ژن 18s و cox1 انجام گرفت. داده های مولکولی به خوبی مطالعات ریخت شناسی را تایید کردند. دو توالی بدست آمده از این مطالعه با با K.armeniaca از ارمنستان با روش بیزین در یک خوشه قرار گرفتند. بیشترین درصد آلودگی به K. armeniaca در گونه C. damascina (14٪) و کمترین درصد آلودگی در A. mossulensis (2٪) بود. سیاه ماهی فلس ریز با 8/77% در سد گاوشان بیشترین درصد آلودگی و سیاه ماهی خالدار در سد گاوشان با 11/1٪ کمترین درصد آلودگی را در بین ماهی ها داشتند. بیشترین میانگین شدت آلودگی (mean abundance) به K. armeniaca در سیاه ماهی فلس ریز (1/10±4/13) و کمترین شدت آلودگی مربوط شاکولی تیگریس (2/0±03/0) بود. Capoeta damascina در ایستگاه های سد گاوشان و سد قشلاق دارای بیشترین شده آلودگی بودند.

آلودگی انگلی در ماهیان یکی از مشکلات در جمعیت های ماهیان پرورشی و طبیعی است که علاوه بر اثر روی ماهی، برخی نیز توانایی ایجاد بیماریزایی در انسان را دارند. هدف این مطالعه بررسی ویژگی های ریخت شناسی و مولکولی بادکش داران دیژن است. در این مطالعه، 300 عدد ماهی از 9 گونه در دو ایستگاه رودخانه و سد قشلاق در اطراف شهر سنندج از نظر آلودگی انگلی به بادکش داران دیژن از شهریور 1395 تا مرداد 1396 مورد بررسی قرار گرفتند. این ماهی ها شامل Capoeta damascina، Capoeta trutta، Hypophthalmichthys molitrix، Barbus lacerta، Alburnus mossulensis، Squalius cephalus، Garra rufa، Carassius auratus و Ciprinion tenuiradius می باشند. دو گونه متاسرکر دیژن از روی پوست، باله ها و عضلات ماهیان C. damascina، A. mossulensis، S. cephalus و G. rufa جداسازی شد. این متاسرکرها از لحاظ ریخت شناسی و میکروسکوپ الکترونی نگاره مورد شناسایی قرار گرفتند. بر این اساس متاسرکرهای که به شکل پیله زرد بودند در گونه ی Clinostomum complanatum قرار گرفتند و متاسرکرهایی که عامل لکه های سیاه روی پوست و باله های ماهی بودند در جنس Posthodiplostomum قرار گرفتند. در تجزیه و تحلیل تبارشناسی با استفاده از ژن ITS rDNA، چهار نمونه ی Clinostomum این مطالعه، همگی با C. complanatum در یک خوشه قرار گرفتند و بنابراین داده های مولکولی نیز تاییدی بر مطالعات ریخت شناسی بود. نمونه های C. complanatum با سایر گونه های Clinostomum ناحیه پالئارکتیک در یک دودمان قرار گرفتند. نزدیک ترین گونه به چهار نمونه Posthodiplostomum این مطالعه، یک نمونه از متاسرکر نوع neascus از هند بود. با توجه به اینکه این نمونه هند در مطالعه ای با نام Posthodiplostomum sp. معرفی شده بودند، بنابراین نمونه های این مطالعه نیز با نام Posthodiplostomum sp. معرفی می شوند. هویت این گونه زمانی مشخص می شود که نمونه بالغ این انگل در پرندگان ماهیخوار بررسی شود. این مطالعه اولین گزارش از آلودگی به C. complanatum و Posthodiplostomum sp. در استان کردستان بوده و همچنین اولین گزارش از C. damasccina، A. mossulensis و G. rufa می باشد. G. rufa دارای بیشترین درصد آلودگی به C. complanatum (%15) و A. mossulensis دارای بیشترین درصد آلودگی به Posthodiplostomum sp. (%47) بودند. بالاترین میانگ

شیخک ها با بیش از 2500 گونه متعلق به شاخه بندپایان و راسته Mantodea می باشند. این راسته برگیرنده 15 خانواده و 434 جنس بوده که بیشتر آن ها متعلق به خانواده Mantidae می باشند. هدف از مطالعه حاضر بررسی فون شیخک های جنوب استان کردستان می باشد. نمونه برداری به صورت دستی یا به وسیله تور حشره گیری معمولی از هشت ایستگاه در فصول بهار و تابستان 1393 انجام گرفت. بیش از 80 نمونه از شهرستان های سنندج، کامیاران، قروه و دهگلان استان کردستان جمع آوری شد. مشخصات جغرافیایی محل و اطلاعات زیستگاه ها ثبت شد. نمونه های جمع آوری شده به وسیله محلول استات اتیل کشته و اتاله شدند.نمونه ها پس از انتقال به آزمایشگاه بیوسیستماتیک دانشگاه شهید بهشتی، به کمک کلیدهای شناسایی معتبر از قبیل کلید شناسایی منطقه یورو مدیترانه(Battiston et al.,2010) مورد شناسایی قرار گرفتند. نمونه ها متعلق به سه خانوادهEmpusidae ،Tarachodidae و Mantidae بودند. نمونه های شناسایی شده عبارتند از Bolivaria brachyptera،Iris oratoria ،Iris nana ،Mantis religiosa ، Empusa pennicornis، Empusa faciata و Ameles persa. نمونه های شناسایی شده برای اولین بار از استان کردستان گزارش می شوند.